Burn out bij leerkrachten

Vroeger en nu

Pakweg 30 jaar geleden, zag het leven van een leerkracht er nog helemaal anders uit. De leerkracht kon zich nog ten volle bezig houden met zijn of haar passie, zijnde vakkennis overdragen en kinderen opvoeden. Vragen over de leerstof werden nog in de klas gesteld en af en toe werd de leerkracht ook aangeklampt op de speelplaats. Buiten toevallige ontmoetingen beperkte het contact met de ouders zich tot de officiële oudercontacten. Er werden weinig vragen gesteld bij de manier van lesgeven van de individuele leerkracht. De leerkracht had nog een zeker aanzien en zijn of haar vakkennis werd zelden in vraag gesteld. Na een schooldag ging de leerkracht naar huis met een boekentas vol verbeter- en voorbereidingswerk maar met het vooruitzicht op een avond waar het hoofd toch min of meer kon worden leeggemaakt. Deze tijden behoren ondertussen definitief tot het verleden.

Mondige leerlingen en ouders

Leerlingen worden mondiger en hun ouders nog mondiger. Niet alleen op school moet de leerkracht aanspreekbaar zijn, ook thuis komen berichtjes van ouders en leerlingen continu binnen. Een leerkracht moet zich vandaag de dag voor alles kunnen verantwoorden. De tijd dat slechte cijfers louter werden toegeschreven aan het niet of te weinig gestudeerd hebben van een leerling, ligt ondertussen ver achter ons. Tegenwoordig moeten niet de leerlingen maar wel de leerkrachten zich verantwoorden voor slechte schoolresultaten. De vraag of de leerling voldoende gestudeerd heeft, wordt eigenlijk nog zelden gesteld.

Krijtbord versus smartboard

Krijt en bordenveger zijn op weg om vage herinneringen te worden die binnen afzienbare tijd alleen nog in musea zullen kunnen worden bewonderd. Leerkrachten werken met eigen gemaakte Powerpoint presentaties, zoeken interessante en liefst ook nog flitsende filmpjes, maken groepsopdrachten, werken educatieve spelen uit,…. In vele scholen heeft ondertussen het smartboard de plaats van het traditionele bord definitief ingenomen.

Digitale agenda

Daar waar vroeger de les steevast begon met het invullen van de schoolagenda, heeft in bijna elke school ondertussen de digitale agenda zijn intrede gedaan. Deze agenda wordt echter niet meer ingevuld door de leerlingen zelf maar wel door de leerkracht. Van de leerlingen wordt alleen verwacht dat ze deze agenda raadplegen. Met 1 klik op de knop kunnen ze zien wat ze op een bepaalde schooldag gaan doen, welk materiaal ze hiervoor nodig zullen hebben, welke toetsen er gepland staan en welke taken ze die dag dienen af te geven. Deze digitale agenda is meestal onderdeel van een schoolleerplatform waar de leerkracht ook nog eens zijn of haar vakken dient te beheren. Leerlingen moeten er terecht kunnen voor extra oefeningen, de digitale versie van cursussen en taken, presentaties, verbetersleutels, internetlinken….

Vakteamwerk

Een leerkracht behoort, meer nog dan vroeger, tot een vakteam waarmee op regelmatige tijdstippen dient te worden vergaderd. Op zich is daar niks mis mee, een goed draaiend vakteam kan de individuele leerkracht zelfs ontlasten. Het loopt pas mis als de samenkomsten louter tot nut hebben om documenten te produceren die nodig zijn voor een nakende doorlichting of die noodzakelijk zijn als bewijsstukken bij eventuele beroepsprocedures.

Pensenkermissen

En dan zijn er nog de jaarlijkse pensenkermissen, opendeurdagen,…. waarvoor van elke leerkracht wordt verwacht hieraan enthousiast deel te nemen en niet te vergeten de extra werkgroepen, los van de lesopdracht, waarvoor van de leerkracht ook het nodige engagement wordt gevraagd.

Nine-to-five job?

Het is nooit een nine-to-five job geweest maar elk jaar wordt er weer wat vrijheid van de leerkracht afgenomen en elk jaar wordt de privacy van de leerkracht weer een beetje verder afgebouwd. Gezonde leerkrachten geven gelukkig nog steeds aan dat ze dolgraag voor de klas staan!

Enkele tips om een burn-out in het onderwijs te vermijden!

• Voeg geen leerlingen/ouders toe op social media.
• Maak duidelijke afspraken i.v.m. mailverkeer, b.v. geen mailverkeer op zaterdag en zondag. Vermeld deze afspraken ook duidelijk op het schoolleerplatform.
• Voeg aan je cursussen toe wat de leerlingen moeten kunnen en kennen.
• Maak een overzicht van wat de leerlingen moeten kunnen en kennen voor een bepaald examen.
• Ga nooit ziek werken, ook al heb je een strakke jaarplanning. (b.v. bij één-uursvakken)
• Neem deel aan werkgroepen die je energie geven en beperk het aantal werkgroepen waaraan je actief wil meewerken tot maximaal 2.
• Durf NEE te zeggen tegen opdrachten die niet tot je takenpakket behoren.